dinsdag 29 april 2014

Over het verslapen van onze tijd, de media - en de rol van de bibliotheek

De wereld verandert, de bibliotheek verandert. Dat is al een oud motto voor het vernieuwen van bibliotheken, en het blijft voorlopig nog wel even geldig. Waar de bibliotheek vroeger vooral met boeken te maken had, gaat het nu om heel veel meer dan boeken. Van het toenemend aantal media waarmee we in aanraking komen, maken we steeds meer gebruik. Dat staat in het onlangs verschenen  Rapport 'Media: tijd 2014'. Het geeft een actueel antwoord op de vragen: Waar besteden we onze tijd aan? En hoeveel tijd besteden we aan media?

'Volgens mij verslaap jij je tijd.' zei mijn vader vroeger vaak. Nou, dat klopt nog steeds! Maar, na slapen besteden we aan mediaconsumptie de meeste tijd.

Van welke media maken we zoveel gebruik is dan de vraag. Uit tijdbestedingsonderzoeken weten we dat de tijd die we aan schriftelijke media besteden sinds 1975 aan het afnemen is. Zijn we zoveel meer televisie gaan kijken? Hoe staan radio en muziek luisteren ervoor? En wat is inmiddels de positie van digitale en sociale media? En waar gebruiken we die media? Thuis, bij anderen of op het werk? En gebruiken we dan papier of een vast of mobiel apparaat? Het rapport geeft antwoorden én verbluffend mooie overzichten! 

We kijken heel veel tv, en vooral 's avonds thuis natuurlijk. Dan luisteren we weer minder naar radio en muziek, dat doen we meer overdag en buiten de deur.
28% van de mediatijd doen we aan multitasking: meer media tegelijkertijd gebruiken. En het meest gebruiken we vaste apparaten (94%) gevolgd door mobiele apparaten (64%) en tenslotte papieren mediadragers (44%).
Alles wat we lezen, is nog voor 78% op papier, de rest doen we op Ereaders, Pc's tablets en laptops. 

En wat moet een bibliotheek met al deze wijsheid. Het antwoord is eenvoudig: meedoen én aanpassen. Als de wereld verandert, moet de bibliotheek veranderen.
Wie wil zorgen dat grote groepen burgers in onze samenleving toegang hebben tot relevante informatie voor hun eigen leven of voor deelname aan de samenleving, moet zorgen dat dat aansluit bij de manier waarop mensen dat tegenwoordig doen! Dan moet de boekige bibliotheek fors minder boekig zijn.
Daar zijn we als bibliotheken al een tijd aan het het werken. Digitale bronnen en Ebooks vormen een onderdeel van onze collecties. De bibliotheek is een werk- en ontmoetingsplaats waar al die bronnen en media geraadpleegd kunnen worden, waar gewerkt en gestudeerd kan worden. Waar de digitale Wijkwinkel handzame informatie over wonen, welzijn en zorg op een rij zet, die ook 'onder de arm' aanwezig is bij de zogenaamde keukentafelgesprekken. Waar allerlei programma's plaatsvinden van leesclubs, lezingen, films kijken, trainingen en workshops tot cursussen van de Volksuniversiteit en radio- en tv programma's. Waar we samenwerken met omroepen en op het punt staan aan het Mediacentrum invulling te gaan geven. En dat alles met als resultaat dat ruim 50% van de bevolking van Deventer regelmatig tot zeer frequent onze bibliotheken bezoekt en ruim 30% een pas heeft en media leent.  Het beeld van 'een bibliotheek' die bestaat uit vier muren met boeken die je kunt lenen gaat zo echt tot het verleden behoren.

Als we na slapen, de meeste tijd besteden aan mediagebruik, dan is het dus niet de vraag óf een bibliotheek nog toekomst heeft. Een multimediale groeimarkt, waar we al een heel goede positie hebben, ligt aan onze voeten. En dat is niet vrijblijvend. Het is de vraag hoe we ons nog sneller en beter kunnen aanpassen aan het veranderend mediagedrag, zodat we de maatschappelijke positie van de bibliotheek verder kunnen uitbouwen en nog meer van waarde kunnen laten zijn voor individu en samenleving. Het rapport Mediatijd 2014 biedt volop aanknopingspunten. Laten we zeggen dat bibliotheekmensen hun tijd voorlopig niet hoeven te verslapen.

Jos Debeij

4 opmerkingen:

  1. Dus hebben we de bieb inmiddels veranderd in een saai soort koffiehuis waar je nauwelijks nog het boek dat je zoekt op 'n logische manier kunt vinden (als 't überhaupt nog in voorraad is), met de stoffige cd-rekken van zolder gehaald en de armetierige collectie dvd's centraal... Bijna niemand wil dat de 'bibliotheek met vier muren boeken' verdwijnt (zie oa. de uitslagen van de onderzoeken bij het zgn. Biebpanel), behalve Jos de B. kennelijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. .....waar je nauwelijks nog het boek dat je zoekt op 'n logische manier kunt vinden.....
    Inderdaad, het is afschuwelijk, je zoekt je suf!!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik drink juist graag een kopje koffie in de koffiehoek. Het was voor mij ook wennen die nieuwe indeling, maar dat is toch altijd met nieuwe dingen. Ik vind de bibliotheek heel kleurrijk geworden. Natuurlijk wil ik ook niet dat de bieb verdwijnt, maar dat zegt die meneer toch ook niet?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mag je je eigen thermoskan koffie meenemen naar de bieb? Wat zou ik dat heerlijk vinden.

    BeantwoordenVerwijderen