Geen 1 aprilgrap - op naar de duizend medewerkers!

Op 1 april gaat de Bibliotheek Centrum meer open. Van maandag tot en met vrijdag van 9 tot 9. Ruime openingstijden zijn belangrijk. In de nieuwe bibliotheek aan de Stromarkt zelfs zeven dagen per week. Ik schreef er vorige maand al over. Meer open met minder mensen. En dat is geen 1 aprilgrap. Maar het is wel een heel gedoe. Want terwijl we meer open gaan, doen we dat met flink minder betaalde formatie. Want de bibliotheek moet zowel bezuinigen als zich ontwikkelen en vernieuwen en stap voor stap meer en betere diensten leveren aan de burgers van Deventer, jong en oud, in de stad, in wijken en dorpen. Wie stil staat, raakt achterop zeggen ze tegenwoordig, en zo is het maar net. Maar hoe doe je dat in een tijd van bezuinigingen. Waar we ook willen dat alle vestigingen open blijven en ook ruimer open zijn. Dan is de 'enige' bezuinigingspost 'personeel'.

We krimpen op basis van natuurlijk verloop. We hebben al ruim 2 jaar een vacaturestop. Elke collega die vertrekt wordt niet vervangen. Dat zal nog een paar jaar doorgaan, tot we met ca 25% gekrompen zijn. We moeten, zeggen we, dus minder zelf gaan doen en meer teweeg brengen. Ook als bibliotheek zijn we al een tijdje aan 'het kantelen' zoals dat heet. We zitten in een voortdurend proces van aanpassen van onze organisatie. Taken doorschuiven, verminderen en aanpassen, veranderen. Automatisering en digitalisering van werkprocessen helpt een stukje mee. En in toenemende mate zullen we onze gebruikers betrekken bij de werkzaamheden - in de uitleen heet dat: zelfbediening en cashless. En op andere gebieden zijn steeds vaker vrijwilligers en vrijwilligersgroepen actief in en om de bibliotheek. En niet weinig ook.

Al heel wat aan huis gebonden mensen krijgen hun media thuisbezorgd door de vrijwilligers van de 'Bibliotheek aan huis'. Met de ontwikkelingen in de zorg zal dit een groeiende dienstverlening gaan worden waar we tientallen vrijwilligers voor nodig zullen hebben. De VoorleesExpress zorgt dat er elk seizoen 20 weken lang in een gezin wordt voorgelezen.  In zestig tot zeventig gezinnen per jaar. Het project Boekstart zorgt dat baby's, peuters en kleuters lid worden van de bibliotheek en van jongs af aan met verhalen en taal in aanraking komen. Een vrijwilligersgroep verzorgt enthousiast de Boekstart-inloopochtenden. Elke woensdagmiddag lezen vrijwilligers voor in de bibliotheekvestigingen. De groep Theatrale vertellers maakt vertelvoorstellingen en leest voor in de gele verhalenbus die door heel Deventer rijdt. Onze huiskamerbioscoop 'De kleine keizerin' wordt gerund door vrijwilligers die ook buiten openingstijden zorgen dat er films gedraaid worden. Afgelopen jaar keken zo meer dan 230 groepen naar een film naar keuze. Een nieuwe loot aan de bibliotheekstam is ons biebcafé 'Koek en Boek' waar een mix van vrijwilligers, leerlingen van het Volkshuis, stagiaires enz zorgt voor een gastvrije bibliotheek. In de Woonzorgcentra zorgen vrijwilligers voor de uitleen rond de Huiskamerbibliotheken. En naast deze groepen zijn er achter de schermen vrijwilligers op een aantal gebieden die ons ondersteunen bij activiteitenprogramma's en dergelijk. Een speciale groep wordt gevormd door de St. Vrienden van de bibliotheek, die ons helpen en steunen met de opbrengsten uit de verkoopkelder. Het StOK, het kinderboekenleenmuseum, is bij ons komen inwonen en werkt op basis van vrijwilligers. Net als het Huis der Taal die met een tachtigtal vrijwilligers werken. Ook Drtv, die nu bij ons inwoont, werkt met tientallen vrijwilligers. In en om de bibliotheek, en bij de in het bibliotheekgebouw inwonende organisaties zijn er nu al ruim 200 Deventenaren actief.

Kortom, onze organisatie krimpt. Waar mogelijk gaan we minder zelf doen en meer faciliteren.  De gebruikers kunnen het steeds vaker zelf, en kunnen op eigen initiatief activiteiten in en om de bibliotheek gaan oppakken. Daar zijn mooie woorden voor: van co creatie en coproductie tot participatiebibliotheek. De verandering heeft ons de afgelopen jaren geen windeieren gelegd. Er is steeds meer te doen in en om de bibliotheek. In een tijd van financiële krimp en terugloop in de hoek van de schriftelijke media is het aantal leden en bezoekers gegroeid, is het aantal uitleningen en het aantal deelnemers aan activiteitenprogramma's gestegen. De helft van de inwoners van Deventer komt frequent tot zeer frequent in de bibliotheek en ruim 30.000 mensen hebben een pas en lenen actief.

We voorzien een verdere groei in deze richting zowel in het gebruik als in participatie bij het 'runnen' van de bibliotheek. De bibliotheek wordt van heel veel mensen. Misschien wel duizend, dromen we stiekem.

Drtv had onlangs een cartoon bij het bericht over onze ruimere openingstijden.
Zo is de bibliotheek echt van ons allemaal. Wilt u ook een sleutel van de bibliotheek? Laat het ons weten!

Jos Debeij
jos.debeij@obdeventer.nl