Frank Westerman over "Ingenieurs van de ziel"

Het is dit jaar 400 jaar geleden dat er betrekkingen ontstonden tussen Nederland en Rusland en dat wordt gevierd met het Nederland-Ruslandjaar waarbij inmiddels president Poetin op bezoek is geweest. Deventer pakt groots uit met het omvangrijke programma Moskou aan de IJssel . Hierin krijgen we vooral de mooie dingen uit de Russische cultuur te zien: mooie muziek, mooi theater en mooie films. Maar in de Russische geschiedenis zijn ook minder mooie dingen te ontdekken. Daaraan werd aandacht besteed in een lezing van de bekende nonfictieschrijver Frank Westerman in de bibliotheek.

Westerman, zelf jaren journalist geweest in Moskou, publiceerde in 2002 zijn boek “Ingenieurs van de ziel”. Zo noemde Stalin de schrijvers en kunstenaars van de nieuwe Sovjet-Unie. Terwijl het land met een enorm industrialisatieprogramma werd gemoderniseerd moesten schrijvers de nieuwe communistische mens cultureel vormen door grote projecten als kanalen en stuwdammen te verheerlijken in hun gedichten en boeken. Aanvankelijk gebeurde dat enthousiast, later steeds meer plichtmatig, maar niemand kon zich eraan onttrekken, want wie niet in de pas van Stalin liep werd slachtoffer van zijn terreur.

In een “ouderwetse” lezing (zonder powerpointpresentatie) vertelde Frank Westerman over de belevenissen en problemen van schrijvers en kunstenaars in de Sovjet-Unie. Hij is zo’n boeiend spreker dat je de beelden helemaal niet mist. De bijna vijftig mensen uit het publiek hingen daarom aan zijn lippen, vooral toen hij het over de componist Dmitri Sjostakovitsj had.
Het geïnteresseerde publiek ging met hem en met elkaar in discussie. Liet zijn Zevende Symfonie nu in klanken de opmars van de nazi’s naar Leningrad horen of ging het juist over het vooroorlogse Leningrad, dat door Stalin kapot was gemaakt?

Het was de tweede keer dat Frank Westerman een lezing hield in onze bibliotheek. Een paar jaar geleden heeft hij verteld over zijn boek “De graanrepubliek”. Een nieuw boek van hem is op komst, hadden we gehoord. Tijdens het dankwoord na afloop van de lezing vertelde hij dat het in oktober uitkomt en het publiek kreeg exclusief te horen waarover het zou gaan. Te zijner tijd misschien weer iets voor een nieuwe lezing.