dinsdag 29 april 2014

Over het verslapen van onze tijd, de media - en de rol van de bibliotheek

De wereld verandert, de bibliotheek verandert. Dat is al een oud motto voor het vernieuwen van bibliotheken, en het blijft voorlopig nog wel even geldig. Waar de bibliotheek vroeger vooral met boeken te maken had, gaat het nu om heel veel meer dan boeken. Van het toenemend aantal media waarmee we in aanraking komen, maken we steeds meer gebruik. Dat staat in het onlangs verschenen  Rapport 'Media: tijd 2014'. Het geeft een actueel antwoord op de vragen: Waar besteden we onze tijd aan? En hoeveel tijd besteden we aan media?

'Volgens mij verslaap jij je tijd.' zei mijn vader vroeger vaak. Nou, dat klopt nog steeds! Maar, na slapen besteden we aan mediaconsumptie de meeste tijd.

Van welke media maken we zoveel gebruik is dan de vraag. Uit tijdbestedingsonderzoeken weten we dat de tijd die we aan schriftelijke media besteden sinds 1975 aan het afnemen is. Zijn we zoveel meer televisie gaan kijken? Hoe staan radio en muziek luisteren ervoor? En wat is inmiddels de positie van digitale en sociale media? En waar gebruiken we die media? Thuis, bij anderen of op het werk? En gebruiken we dan papier of een vast of mobiel apparaat? Het rapport geeft antwoorden én verbluffend mooie overzichten! 

We kijken heel veel tv, en vooral 's avonds thuis natuurlijk. Dan luisteren we weer minder naar radio en muziek, dat doen we meer overdag en buiten de deur.
28% van de mediatijd doen we aan multitasking: meer media tegelijkertijd gebruiken. En het meest gebruiken we vaste apparaten (94%) gevolgd door mobiele apparaten (64%) en tenslotte papieren mediadragers (44%).
Alles wat we lezen, is nog voor 78% op papier, de rest doen we op Ereaders, Pc's tablets en laptops. 

En wat moet een bibliotheek met al deze wijsheid. Het antwoord is eenvoudig: meedoen én aanpassen. Als de wereld verandert, moet de bibliotheek veranderen.
Wie wil zorgen dat grote groepen burgers in onze samenleving toegang hebben tot relevante informatie voor hun eigen leven of voor deelname aan de samenleving, moet zorgen dat dat aansluit bij de manier waarop mensen dat tegenwoordig doen! Dan moet de boekige bibliotheek fors minder boekig zijn.
Daar zijn we als bibliotheken al een tijd aan het het werken. Digitale bronnen en Ebooks vormen een onderdeel van onze collecties. De bibliotheek is een werk- en ontmoetingsplaats waar al die bronnen en media geraadpleegd kunnen worden, waar gewerkt en gestudeerd kan worden. Waar de digitale Wijkwinkel handzame informatie over wonen, welzijn en zorg op een rij zet, die ook 'onder de arm' aanwezig is bij de zogenaamde keukentafelgesprekken. Waar allerlei programma's plaatsvinden van leesclubs, lezingen, films kijken, trainingen en workshops tot cursussen van de Volksuniversiteit en radio- en tv programma's. Waar we samenwerken met omroepen en op het punt staan aan het Mediacentrum invulling te gaan geven. En dat alles met als resultaat dat ruim 50% van de bevolking van Deventer regelmatig tot zeer frequent onze bibliotheken bezoekt en ruim 30% een pas heeft en media leent.  Het beeld van 'een bibliotheek' die bestaat uit vier muren met boeken die je kunt lenen gaat zo echt tot het verleden behoren.

Als we na slapen, de meeste tijd besteden aan mediagebruik, dan is het dus niet de vraag óf een bibliotheek nog toekomst heeft. Een multimediale groeimarkt, waar we al een heel goede positie hebben, ligt aan onze voeten. En dat is niet vrijblijvend. Het is de vraag hoe we ons nog sneller en beter kunnen aanpassen aan het veranderend mediagedrag, zodat we de maatschappelijke positie van de bibliotheek verder kunnen uitbouwen en nog meer van waarde kunnen laten zijn voor individu en samenleving. Het rapport Mediatijd 2014 biedt volop aanknopingspunten. Laten we zeggen dat bibliotheekmensen hun tijd voorlopig niet hoeven te verslapen.

Jos Debeij

maandag 28 april 2014

Een feestje voor BoekStart in Deventer

BoekStart bestaat 5 jaar en dat gaan we 21 mei vieren met het BoekStartFeest; een mooi programma vol workshops voor kinderen tot 4 jaar. BoekStart wil het lezen met heel jonge kinderen bevorderen én ouders met baby’s laten genieten van boeken.
Het is een landelijk programma dat vanuit de bibliotheek georganiseerd wordt. Ruim 95 procent van de bibliotheken in Nederland doet inmiddels mee. Gemeenten, consultatiebureaus, kinderopvang en boekhandels zijn actief betrokken.

In Deventer gaf wethouder Marco Swart het startsein voor BoekStart. Op woensdag 19 januari 2011 reikte hij de eerste BoekStartkoffertjes uit aan enkele jonge ouders en hun baby's.

De officiële opening van BoekStart in Deventer

Het project is een groot succes. Ook in Deventer! Ruim 40 procent van ouders met baby's tussen de 3 en 18 maanden haalt het BoekStartkoffertje op en maakt de baby lid van de bibliotheek. In drie jaar tijd kreeg de Bibliotheek Deventer er ruim 2000 leden bij in de leeftijd tussen de 0 en 4 jaar. Van dit aantal is 65% onder de 2 jaar.
Al eerder schreef ik over het succes van onze BoekStart inloopochtenden.

Kortom we zijn trots op de resultaten van BoekStart en dat mag gevierd worden. Op woensdag 21 mei organiseren we ons eerste BoekStartFeest in de Bibliotheek Centrum van 9.30 - 12.00 uur (inloop vanaf 9.00 uur). Ouders, grootouders, oppasvrienden, professionals en natuurlijk de allerkleinsten tot 4 jaar zijn van harte uitgenodigd voor dit feest.

U kunt verschillende workshops volgen. Zo kunt u met uw baby dansen in een draagdoek, leren hoe u kunt voorlezen met gebaren en kennismaken met Muziek op Schoot. “Draagdoekbaby’s” leren vaak sneller praten omdat zij de visuele ondersteuning hebben van wat ze horen; ze zien de gezichten, de lippen van de personen tegen wie de ouder praat en leren zo mimiek koppelen aan intonatie. Tijdens het dansen kunt u natuurlijk meezingen met de muziek. Uw baby wordt er rustig van en kan zelfs in slaap vallen.
Een verhaal dat ondersteund wordt met gebaren draagt bij aan de taalontwikkeling van een kind en laat kinderen actief deelnemen aan het voorlezen. Bij Muziek op Schoot wordt aandacht besteed aan muziek maken, zingen, bewegen, spelen. Liedjes zingen stimuleert de spraak- en taalontwikkeling van uw kind.

Tijdens het BoekStartFeest kunt u onder andere kennismaken met Voorlezen met gebaren en Mambies Dans

Aan het BoekStartFeest zullen onder andere meewerken: Wapperkids, Leeuwenkuil kunstencentrum, Sam&ko kinderopvang, Mambies Dans en Boekhandel Praamstra Deventer.
Daarnaast is er een informatiemarkt met voorlichting over het belang van voorlezen, taalontwikkeling en plezier in woorden en bewegen. De hele ochtend wordt er voorgelezen in De Gele Verhalenbus en kunnen de kleintjes luisteren naar een leuk, vrolijk of spannend verhaal. Als extraatje kunnen ouders en kinderen deelnemen aan Zingen met Hanneke.

Hieronder vindt u het volledige programma. De toegang is gratis en u hoeft zich niet op te geven.

Klik op de afbeelding voor een vergroting

woensdag 9 april 2014

Reismarkt Mediterranee laat bieb bruisen

Wie afgelopen zaterdag 5 april de bibliotheek nietsvermoedend wilde bezoeken kwam voor een verrassing te staan. Voor de deur stond de bekende Gele Verhalenbus waarin voorgelezen werd voor kinderen. De bibliotheek binnengaand kwam Turkse live muziek je tegemoet of belandde je midden in een optreden van een Turkse volksdansgroep. Iets verder, bij de trap, toonde een Ebru-artiest zijn kunsten en kon je onder zijn leiding met verf en druppeltechniek een eigen schilderij maken.


Doorlopend naar de achterzaal bereikte de bezoeker dan de hoofdactiviteit: een kleine, maar gezellige reismarkt met kramen met luifel gewijd aan de drie landen van deze dag: Spanje, Italie en Turkije. Er stonden organisaties en reizigers die informatie gaven en er was een kraam met tweedehands boeken. In de activiteitenruimte helemaal achterin de bibliotheek werden lezingen gehouden over de drie landen die redelijk tot goed bezocht werden. En centraal, in het midden van de markt, was een kraam van Max10 wereldkeuken waarin kleine hapjes en drankjes uit de drie landen werden verkocht.

"Ik wist van niets," zei een wat oudere man die binnen kwam lopen "Maar het is leuk dat jullie zoiets doen." In plaats van op boekenkasten af te stappen liep hij nu naar de informatiekramen. Ook een Vietnamese studente van Saxion was aangenaam verrast, wat ze eerst in haar net geleerde Nederlands onder woorden probeerde te brengen, maar toen voor het gemak maar snel overging op Engels. "I like it."

Door alle activiteiten en muziek en de andere inrichting was de sfeer die dag totaal anders en leek het even helemaal geen bibliotheek meer, eerder een overdekt marktplein. Zo'n 150 mensen bezochten de reismarkt die dag. Bij een positieve evaluatie is het mogelijk dat het een jaarlijks terugkerend evenement wordt met telkens een ander land of (reis)onderwerp als thema.
 

maandag 7 april 2014

StOK, luilekkerland voor kinderboekenfan is open

De officiële opening is pas op 17 mei, maar nu al staat de deur met de naam Lijsje Lorresnor open voor publiek. Achter die deur, op de eerste verdieping van de Bibliotheek Centrum, bevinden zich kasten vol met oude kinderboeken. Sommige om te kopen, andere om te lenen en hele kwetsbare om alleen maar ter plekke in te kijken. Het is slechts een deel van de collectie van StOK, Stichting ’t Oude Kinderboek. De rest staat netjes onder de nok op de “Thomas Zolder”. Overigens ook te bezoeken, maar dan wel samen met één van de 25 vrijwilligers van StOK.

Voorproefje
Er wordt nog hard gewerkt aan de inrichting van het ‘kinderboekenleenmuseum’, zoals ze het zelf graag noemen. Toch mag het publiek alvast een kijkje komen nemen. ‘Op die manier komen we er zelf ook een beetje in’ zegt Paula Bömer. Ze is al 14 jaar verbonden aan StOK waar ze nu de positie van interim coördinator vervult. Paula komt mee vanuit Zutphen waar StOK ooit begonnen is. Sinds vorig jaar is de Bibliotheek Centrum de nieuwe plek en dat is even wennen.

De ruimte, die tot voor kort dienst deed als kantoor voor bibliotheekmedewerkers, moest flink onder handen genomen worden. De boeken die geschikt zijn voor de uitleen of ter inzage liggen zijn allemaal ingevoerd in het bibliotheeksysteem zodat ze te vinden zijn via het zoeksysteem van de bibliotheek, de aquabrowser. Elk boek krijgt een etiketje, in het boek zelf en niet op de rug.  ‘Dat tast het uiterlijk van het boek namelijk alleen maar aan en dat is zonde’, vindt Paula Bömer.

Niet zomaar vrijwilliger
Paula is blij dat ze een paar weken de tijd hebben om proef te draaien. Sinds de verhuizing zijn er 10 nieuwe vrijwilligers bijgekomen die allemaal ingewerkt moeten worden. ‘We laten ze eerst een maandje snuffelen en pas dan besluiten we gezamenlijk of iemand voor langere tijd vrijwilliger wordt.’ Vrijwilligers krijgen gedegen ‘les’ in kinderboeken. Het komt namelijk nogal eens voor dat mensen binnenkomen en vragen naar een bepaald boek uit hun jeugd waarvan ze bijvoorbeeld de titel niet meer weten. Vrijwilligers moeten dan wel kunnen doorvragen en weten waar de antwoorden te vinden zijn.
'Oude' vrijwilliger Eef Nulden (7 jaar in touw en meegekomen uit Zutphen) en aspirant-vrijwilliger Anneke Kopuit verwerken boeken die onlangs zijn binnengekomen. De hele collectie van StOK bestaat uit schenkingen en giften.

Anneke Kopuit is een nieuwe vrijwilliger. Ze zit aan het eind van het snuffelperiode ‘en het ruikt goed’, aldus Anneke. Ze heeft altijd al wat met lezen gehad; was vrijwilliger bij diverse bibliotheken en heeft in haar huis een verzameling boeken die behoorlijk uit de kluiten is gewassen. Met kinderboeken heeft ze nog niet veel gedaan maar ze wordt enthousiast van idee om ook dit genre beter te leren kennen. De kans is dan ook groot dat bezoekers haar in de toekomst tegen gaan komen.

Paula Bömer bladert door de map
met vragen van mensen
Openingstijden
Het ‘kinderboekenleenmuseum’ is open als de Bibliotheek Centrum open is. Dat betekent dat boeken ingezien en uitgeleend kunnen worden. Gelegenheid voor het stellen van vragen en het kopen van boeken is er als er een vrijwilliger aanwezig is. Voorlopig zal dat zijn van dinsdag tot en met donderdag tussen 10.00 en 16.00 uur.
Overigens kunt u ook via de mail vragen stellen over kinderboeken. Het mailadres is info@stichtingtoudekinderboek.nl.

Wilt u rechtstreeks bladeren in de catalogus van StOK volg dan deze link.
Alles wat u verder wilt weten over StOK vindt u op www.stichtingtoudekinderboek.nl

-----o0o-----

Lorresnor
Lijsje Lorresnor is niet zomaar een naam die de ruimte van het 'kinderboekenleenmuseum' heeft meegekregen. Er is goed over nagedacht. Lijsje is namelijk de hoofdrolspeelster in het gelijknamige boek van J.M. Selleger-Elout uit 1932. In het verhaal krijgt de 10-jarige arbeidersdochter Lijsje de bijnaam Lorresnor omdat ze 'lorren snort' op de vuilnisbelt, op zoek naar iets waardevols.
Eigenlijk een beetje wat de vrijwilligers van StOK ook doen, snorren door de boeken van anderen. Hoewel ze de schenkingen natuurlijk verre van vuilnis vinden en oprecht blij zijn met alles wat er gedoneerd wordt.